Door Barbara De Smedt

Wat is Writer’s Block?

Is writer’s block het onvermogen om te schrijven? I don’t think so. Dat zou betekenen dat je geen boodschappenlijstje meer uit je vingers gewrongen krijgt, noch een ‘caption’ bij je laatste nieuwe Instagram foto. Of, dat je, god beware, geen ‘ik hou van jou’ meer aan je partner kan appen. Of een ‘Ga jij nog even om brood?’, wat misschien frequenter voorvalt.

Goed. Je kan dus wel schrijven, er zijn geen fysieke problemen die dat beperken. Wat is dan het probleem? Dit is wat Wikipedia zegt: 

Writer’s block is een aandoening, voornamelijk geassocieerd met schrijven, waarbij een auteur niet in staat is om nieuw werk te produceren of een creatieve vertraging ervaart. Deze creatieve stagnatie is niet het gevolg van gebrek aan inzet of schrijfvaardigheid. De aandoening varieert van moeite om originele ideeën te bedenken tot het jarenlang niet kunnen produceren van een werk. Writer’s block wordt niet alleen gemeten aan de tijd die verstrijkt zonder te schrijven. Het wordt gemeten aan de tijd die voorbijgaat zonder productiviteit in de taak die voor handen is.

Oftewel, kort samengevat: je krijgt geen letter geschreven van het project dat voor je ligt, hoewel je bulkt van de goede intenties, beschikt over een uitgebreide woordenschat én de laatste nieuwe MacBook aan je vingertoppen hebt. Wat is er dan aan de hand? Waarom overkomt jou dit? Wel, om te beginnen ben je niet de enige: niemand minder dan schrijver F. Scott Fitzgerald, componist Sergei Rachmaninoff en songwriter Adele had ermee te maken. De grote Herman Melville stopte enkele jaren na Moby Dick zelfs helemaal met schrijven.

De ‘aandoening’ werd voor het eerst beschreven in 1947 door de Oostenrijkse psychoanalyst Edmund Bergler die beweerde dat writer’s block werd veroorzaakt door door ‘oraal masochisme’ (euhm? Is dat wat ik denk dat het is? ), moeders die flesvoeding gaven (de gevallen vrouwen!) en een onstabiel liefdesleven (is dat niet de oorzaak van alle problemen?). Later werden de volgende uitdagingen in het leven of de carrière van een schrijver ermee geassocieerd: ziekte, depressie, financiële druk of een gevoel van mislukking. Dat komt al iets meer in de buurt. Ook de druk om werk te produceren kan op zichzelf bijdragen tot writer’s block, denk aan de stress van een deadline die alsmaar dichter komt.

Wat doe je eraan?

Een eerste stap is achterhalen wat precies het probleem is en daar een oplossing voor zoeken. Je kan mijns inziens niet schrijven als je ziek bent. Gezonde geest, gezond lichaam. Financiële of andere stress? Probeer je hoofd leeg te maken zodat je ruimte krijgt voor ideeën. Als het mijne te vol zit, ga ik wandelen. Zonder muziek of podcast in mijn oren. 

De beste ideeën krijg je wanneer je niet achter je computer zit. Soms helpt het om gewoon even van medium te wisselen: doe die laptop dicht, neem een schrift en een potlood en begin te pennen. Het is heel vreemd, maar je brein werkt anders als je met de hand schrijft, probeer maar eens! Nog een optie: trek erop uit, wandel een dag door de stad met een notitieboekje in de hand en observeer wat je ziet, wie je ziet, wat je hoort. Schrijf bijvoorbeeld stukjes dialoog die je afluistert op. Observeer hoe mensen met elkaar omgaan. 

Ik krijg vaak de beste ideeën onder de douche. Waarom? Omdat dit een routinehandeling is waarbij ik niet hoef na te denken. Let maar eens op: heb jij een vaste volgorde waarin je je haren wast en je lichaam inzeept? Inderdaad. Omdat je niet hoeft na te denken, krijgt je creatieve brein de ruimte. Strijken helpt ook, maar daar ben ik geen fan van. Sorry.

Ben je met een manuscript bezig en loop je vast? Weet je niet meer hoe het nu verder moet? Graaf dan even wat dieper in de backstory van je personages, of probeer het verhaal eens door een ander personage te laten vertellen. Stel je de vraag ‘Wat als…’ en vul in, laat je verbeelding de vrije loop. Zeg luidop waar het probleem zit, stel de vraag: ‘Hoe kan ik dit oplossen?’ en beantwoord die ook hardop. Doe dus een mini brainstorm met jezelf.

Soms helpt het om je door andere schrijvers te laten inspireren. Lees boeken in het genre wat jij wil schrijven, let goed op hoe de auteur te werk gaat, maak notities. Een van mijn favoriete auteurs, Elizabeth Gilbert, had na het enorme succes van Eat, Pray, Love last van een massief writer’s block, veroorzaakt door de angst voor ‘het tweede boek’. Hoe kon ze immers ooit dat eerste succes evenaren? Ze gaf er een inspirerende TED-talk over, zeer de moeite van het bekijken waard, en schreef Big Magic, Creative Living Beyond Fear, een boek waar ik zelf erg veel aan heb gehad toen ik ‘Alleen‘ schreef.

En lukt het écht niet? Laat het dan los. Er is meer in het leven dan schrijven alleen. Lééf eerst, dan komt de rest ook wel in orde.