Zin om meegezogen te worden naar een fantasierijke droomwereld vol met bijzondere wezens en subtiele verwijzingen naar de bestaande realiteit? Dat gebeurt in het nieuwste boek van Mel Hartman Als doden dromen. Hartman heeft al een aantal boeken op haar naam staan, maar dit is haar debuut bij Hamley Books. In Als doden dromen lees je over April Charles die per ongeluk een dode tot leven wekt, hetgeen een grote wending in haar leven veroorzaakt. Samen met een gemêleerde groep vrienden neemt ze de verantwoordelijkheid om de bedreiging van haar eigen wereld Terr tegen te gaan.
In dit boek komen twee werelden aan bod: Aarde en Terr. Terr is de wereld waar de aardse mens komt als hij droomt en Hartman weet hier een toffe en creatieve draai aan te geven. Er zijn allerlei bijzondere wezens, geheel verzonnen of licht geïnspireerd op bestaande mensen of personages, en op Terr gelden andere (ongeschreven) wetten dan op aarde. Het is daarom een feestje om deze wereld te ontdekken en begrijpen. Hartman weergeeft deze wereld heel duidelijk met korte, beknopte beschrijvingen en een klein beetje humor: “Je moest eens weten hoeveel mensen in droomtoestand in hun onderbroek rondlopen in mijn wereld […].” (2020: 14)
Het boek kun je razendsnel uitlezen. Dat komt ten eerste door de vlotte schrijfstijl. Hartman wisselt dialoog, monoloog en beschrijving veelvuldig af, de hoofdstukken zijn kort en het boek bevat afbeeldingen die aangeven in welke wereld het verhaal zich afspeelt. Soms bevat het boek wel wat lastige woorden (maar het legt dark web wel weer uit…) en vergeet de auteur kleine details te benoemen waardoor April ‘ineens’ sleutels van een appartement of een drankje in haar hand heeft. Daarnaast zet de auteur onwijs vaak een cliffhanger in, waardoor het boek lastig weg te leggen is. Wie wil nu niet weten wat er aan de hand is als een hoofdstuk eindigt met “Nu was ik degene die het uitgilde.” (2020: 62) of “Rode schoonheid, kom zo gauw mogelijk. Ik kreeg net verontrustend nieuws te horen over Terr.” (2020: 87) Het verhaal is chronologisch dus de lezer krijgt gelijk antwoord in het volgende hoofdstuk en dan kun je net zo goed gelijk het hoofdstuk uitlezen, toch?
Als doden dromen neemt de lezer niet alleen mee naar een bijzondere wereld, het zet je ook subtiel tot nadenken. De verwerkte thema’s zoals bedrog en intolerantie, en uitspraken zoals “Ze [mensen] verschuilen zich achter een facade van technologie, macht en geld en zien dat als beschaving, terwijl werkelijke beschaving van binnenuit komt, uit de ziel en het hart” (2020: 151) zetten de lezer tot nadenken. Lichte opmerkingen met maatschappijkritiek geven dit boek een mooie extra lading.
April wordt in den beginne neergezet als een onhandige en verstrooide 18-jarige, hetgeen ook terug te zien is in de schrijfstijl. Naarmate het verhaal een serieuzere toon krijgt, ondergaat April ook een ontwikkeling en dat komt de schrijfstijl ten goede. Uiteindelijk vond ik haar leeftijd niet echt passen bij haar gedrag, woordkeuze, woonsituatie en relaties. Ik had haar ouder geschat. Wat ik daarnaast vrij storend vind, is het overmatige drankgebruik. Als 18-jarige drinkt April niet de lichtste alcoholische versnaperingen en dat heeft geen verhaalgerelateerde gegronde reden. Als YA-boek vind ik dat niet echt passend, ook al is ze 18 jaar.
Ten slotte is de verhaallijn over het algemeen verfrissend, bijzonder en verrassend door de creatieve (bizarre?) ideeën van de auteur. Het einde is ietwat voorspelbaar aangezien een oplettende lezer snel doorheeft wie te vertrouwen is en wie niet, maar dat is niet storend. Samenvattend heeft in Als doden dromen de auteur ervoor gezorgd dat de lezer gauw weer terug wil naar Terr om te lezen wat daar nog meer te ontdekken valt. Gelukkig kan dat in het vervolg: Als doden fluisteren.